De coronacrisis raakt ons hard en laat over littekens achter. Waar iedereen een half jaar geleden nog fanatiek stond te klappen, leek er deze week opeens een vulkaan van ‘viruswantrouwen’ uit te barsten. Diverse Nederlandse influencers -personen met een brede online achterban- deelden, op de avond van maandag 21 september, tegelijkertijd een statement met de daaraan verbonden hashtag #ikdoenietmeermee. Onder andere Famke Louise (1 miljoen volgers), Jebroer (148.00 volgers) en Bizzey (418.000 volgers) eisten via Instagram om meer ‘eerlijkheid en transparantie’. Volgens het collectief dat opgezet lijkt te zijn door Willem Engel, voorman van de actiegroep Viruswaarheid, zou de Nederlandse overheid niet transparant genoeg zijn. Daarnaast trekken ze de effectiviteit van mondkapjes, de betrouwbaarheid van coronatesten en de effectiviteit van IC’s in twijfel.
We zijn het overzicht kwijtgeraakt. De informatiestromen in onze gedigitaliseerde samenleving lopen kris kras door elkaar heen. Waar Famke Louise eerder dit jaar nog door de Nederlandse overheid werd betaald om haar volgers in te lichten over de richtlijnen van het RIVM, predikt ze een paar maanden later alweer tegen het overheidsingrijpen. Iedereen liket, reageert en deelt, maar niemand lijkt door te hebben bij wie de autoriteit en geloofwaardigheid te vinden is. Samenzweringstheorieën vieren hoogtijdagen terwijl wetenschappers moeite hebben om, na jarenlang onderzoek, wetenschap aan de man te brengen. Wat moeten we doen om onze studenten Communicatiewetenschap te behoeden voor een burn-out?
Het is de publiekshistoricus die structuur kan aanbrengen in de bulk informatie die de gemiddelde consument dagelijks door zijn strot geduwd krijgt. Anders dan de meeste wetenschappers weten publiekshistorici vooral van heel veel, een beetje. Wij zijn geen specialisten maar generalisten. Wij kunnen factchecken, afwegen en ordenen. Wanneer heeft iemand gelijk? Als iemand zijn standpunt weet te onderbouwen met een goede argumentatiestructuur en degelijke bronnen. De drempel om bij te dragen aan het debat is volledig weggevallen waardoor kwantiteit boven kwaliteit is komen te staan. De samenleving is tolerant geworden jegens holle argumenten. De publiekshistoricus heeft het vermogen om waarheid weer waarde te geven.
‘Ik ben geen wetenschapper, arts, viroloog of politicus en dat heb ik ook nooit beweerd’
Dit schrijft Famke Louise in een mea culpa op haar Instagramaccount. Toch heeft ze met haar grote publiek het vermogen om op de stoel van de wetenschapper te gaan zitten. Het lijkt erop dat de influencers die mee hebben gedaan aan #ikdoenietmeermee, zich niet bewust zijn van de overschaduwende functie die ze kunnen hebben op de mensen die er echt verstand van hebben. Om de gekwalificeerden gehoord te laten worden moet de publiekshistoricus meer op de voorgrond treden en zijn publiek voorzien van context. Met historische onderbouwing en bronnenonderzoek kan de publiekshistoricus een filter zijn voor zijn publiek. Hierbij mag de publiekshistoricus best een keer beroep doen op zijn autoriteit en ‘boven’ het publiek gaan staan. Op deze manier weten mensen dat ze naar Famke Louise en Bizzey kunnen luisteren als ze behoeft hebben om hun billen te schudden en dat ze naar experts kunnen luisteren als ze behoeft hebben aan onderbouwde informatie. De publiekshistoricus, uitgerust met een miljoen volgers op Instagram, in duel met de desinformatie: En Garde!
Kommentare